W roku 1892 niemiecki lekarz ginekolog Albert Döderlein, jako pierwszy odkrył i opisał bakterie zasiedlające nabłonek pochwy – pałeczki kwasu mlekowego Lactobacillus acidophilus. Przez lata mówiono na nie pałeczki Döderleina. Ten słynny lekarz (a potem także jego syn, Gustaw) był niewątpliwie jedną z najważniejszych postaci ginekologii pierwszej połowy XX wieku. Dziś wiadomo, że bakterie, które wówczas odkrył, stanowią 96% prawidłowej mikroflory pochwy. Wśród rodzaju Lactobacillus wyróżnia się ponad 50 gatunków!
Bakterie „dla życia”
Bakterie Lactobacillus są powszechnie używane przy produkcji wyrobów mlecznych. Naturalnie bowiem występują one np. w mleku i jego przetworach oraz produktach kiszonych. Również w organizmie człowieka – m.in. w przewodzie pokarmowym i jamie ustnej oraz w pochwie. Dla człowieka jednak zwykle lepsze właściwości mają bakterie, które pochodzą właśnie z jego organizmu, a nie z pokarmu, czy od zwierząt.
Pałeczki Döderleina są tzw. dobrymi bakteriami. Ich obecność w naszym ciele hamuje rozwój niektórych szkodliwych mikroorganizmów oraz przyczynia się do produkcji potrzebnych nam witamin, takich jak niacyna, kwas foliowy i witamina B6.
Określenie „probiotyk” pochodzi od greckich słów „pro bios”, czyli „dla życia ” i oznacza żywe drobnoustroje, które podawane w odpowiednich ilościach wywierają korzystny wpływ na organizm. Ten korzystny – potwierdzony w badaniach klinicznych wpływ – jest szczególnie ważny. Zwracamy na to szczególną uwagę, gdyż często nadużywa się określenia „probiotyk” nazywając nim zwykłe, nieprzynoszące człowiekowi szczególnych korzyści bakterie służące jedynie zakwaszeniu np. mleka. Przoduje w tym zwłaszcza przemysł spożywczy – nie każdy jogurt może mieć miano probiotycznego.
Termin „probiotyk” powstał na początku XX wieku. Wówczas lekarze zachęceni badaniami nad pałeczkami kwasumlekowego postanowili wykorzystać je do poprawienia zaburzonej przez chorobę mikroflory. Pierwszy raz wykorzystano bakterię Lactobacillus w leczeniu bakteryjnej waginozy (zakażenia bakteryjnego pochwy) niecałe 80 lat temu w Stanach Zjednoczonych.
Era antybiotyków, była co prawda zwycięstwem człowieka nad bakteriami, jednak nie cieszyliśmy się nim długo. Bakterie szybko nauczyły się uodparniać na leki, najpierw na penicylinę, a potem na kolejne tworzone przez naukowców środki. Do pewnego momentu udawało nam się być krok przed mikrobami. Teraz coraz trudniej tworzy się nowe leki, w zasadzie prawie każdy kolejny jest tylko modyfikacją już istniejących. Dlatego też specjaliści coraz chętniej sięgają po alternatywne metody leczenia, w tym po probiotyki.
Nowe ścieżki rozwoju medycyny
Zapowiada się nadejście nowej medycyny, opartej na dokładniejszym poznaniu źródła oraz składu ludzkiej flory. Uczeni pragną się dowiedzieć, w jaki dokładnie sposób bakterie kształtują ludzki układ odpornościowy i na niego wpływają. Pytania dotyczą też sposobu porozumiewania się bakterii (wiadomo na pewno, że mają swój chemiczny język), metod wywoływania choroby oraz sposobów, w jaki bakterie „nawołują się” do współpracy. Szuka się także nowych metod dostarczania probiotyków w ich miejsca docelowe oraz prowadzi badania nad kontrowersyjnym dzisiaj tematem tworzenia specjalnych szczepów bakterii do walki z konkretną chorobą..