Czynnik Rh

Na powierzchni krwinek czerwonych pojawiają się ułożone w grupy zestawy antygenów, różniące się od siebie. We krwi człowieka wyróżnione zostały trzydzieści dwa warianty układów antygenów. W ściankach krwinek czerwonych większości ludzi występuje czynnik Rh, którego nazwa pochodzi od substancji rhesus. Osoby posiadające czynnik Rh w swojej krwi nazywa się osobami Rh-dodatnimi, a te które go nie posiadają – Rh-ujemnymi.

Ustalenie czynnika Rh jest ważne, aby uniknąć komplikacji w przypadku przetaczania krwi. Przetoczenie krwi o innym Rh niż posiadany przez osobę poddawaną transfuzji niesie za sobą ryzyko hemolizy – rozpadu krwinek czerwonych, co grozi w konsekwencji anemią hemolityczną.

Jeśli pomiędzy kobietą ciężarną a płodem istnieje niezgodność czynnika Rh, należy uważnie monitorować ciążę, gdyż zwiększa to ryzyko wystąpienia u płodu pewnych chorób. Rozbieżność między rodzicami w zakresie czynnika Rh także jest przyczyną do uważniejszej kontroli ciąży. W przypadku, kiedy matka jest Rh-ujemna a ojciec Rh-dodatni i ojciec przekaże dziecku właściwości swojego czynnika Rh, podczas porodu może dojść do sytuacji, w której krwinki czerwone płodu przenikną do organizmu matki. O ile pierwsze dziecko urodzone w takim związku jest na ogół zdrowe, o tyle jeśli w drugiej ciąży powtórzy się sytuacja i dziecko odziedziczy czynnik Rh po ojcu, przeciwciała matki zniszczą płód. Przeciwdziałanie polega w pierwszej kolejności na ustaleniu czynnika Rh u obojga rodziców. W dalszej kolejności przyszła matka powinna przyjmować gammaglobulinę anty-Rh, hamującą rozwój przeciwciał, zagrażających dziecku.