Atrofia pochwy – powikłania, leczenie i ćwiczenia na zanikowe zapalenie błony śluzowej pochwy

Atrofia pochwy najczęściej występuje u kobiet po menopauzie. W jej wyniku dochodzi do zaniku nabłonka błony śluzowej pochwy. U młodszych kobiet pojawia się na skutek zaburzeń hormonalnych. Bez względu na wiek, w którym atrofia wystąpi, przypadłość ta jest uciążliwa i pogarsza jakość życia.

Przyczyny atroficznego zapalenia pochwy

Zanikowe zapalenie pochwy dotyka około 30% kobiet w wieku okołomenopauzalnym i aż 50% w wieku pomenopauzalnym. Choroba ta w większości przypadków spowodowana jest niedoborem estrogenu. Panie w okresie menopauzalnym doświadczają fizjologicznego zmniejszenia stężenia tego hormonu, którego prawidłowe stężenie konieczne jest do utrzymania elastyczności ścian pochwy i pobudzania wytwarzania wydzieliny pochwowej. Estrogen pomaga też w prawidłowym ukrwieniu i chroni przed stanami zapalnymi. Gdy jego poziom maleje, zmniejsza się grubość nabłonka pochwy i ilość śluzu. Ścianki są słabiej nawilżone, a pochwa skraca się i zwęża. Wówczas bakterie chorobotwórcze mają ułatwione warunki do rozmnażania się.

U młodych kobiet choroba może wystąpić w wyniku zaburzeń hormonalnych, po usunięciu jajników, uszkodzeniu ich w wyniku chemio- lub czy radioterapii. Winne mogą być trucizny środowiskowe, takie jak dym nikotynowy oraz leki anty-estrogenowe, stosowane w leczeniu niektórych chorób, np. depresji.

Objawy atrofii

Zanikowe zapalenie pochwy objawia się swędzeniem i pieczeniem sromu. Mogą pojawić się także niepokojące upławy. Kobietom dokucza suchość pochwy. Uciążliwy ból może występować w czasie poruszania się. Najmniejszy uraz w okolicach intymnych powoduje wybroczyny i nadżerki nabłonka. W czasie seksu może dać znać o sobie dyspareunia, czyli ból pochwy i plamienia lub krwawienia. Obserwuje się ponadto spadek libido. Fałdy pochwy mogą ulec wygładzeniu, a owłosienie łonowe wypaść. Problemy pojawiają się również ze strony układu moczowego. Częstomocz, silne i częste parcie, nietrzymanie moczu, ból, a nawet krwiomocz. Dochodzi do wzrostu pH pochwy, a to skutkuje często nawracającymi stanami zapalnymi. Objawy nasilają się u kobiet z niską masą ciała i chorujących na cukrzycę. Zanik pochwy częściej dotyka osób nieaktywnych seksualnie.

Leczenie

Atrofia z zapaleniem, zwłaszcza gdy występują krwawienia i plamienia, wymaga szybkiej wizyty u ginekologa. Konieczne są przede wszystkim badania wykluczające inne schorzenia (w tym infekcje intymne różnego pochodzenia). Lekarz przeprowadzi badanie cytologiczne warstw nabłonka pochwy. Oceni grubość nabłonka, kolor ścian pochwy, wydzielinę pochwową. Podstawowe leczenie polega na uzupełnieniu niedoborów estrogenów. Hormonalna terapia zastępcza zawierająca niewielkie dawki, może być stosowana w różnych formach. Nie mogą jej stosować kobiety po leczeniu raka piersi. Przy mało uciążliwych objawach i niewielkich zmianach lekarz może zalecić miejscowe stosowanie hormonów. Leki na atrofię pochwy można wybrać w formie żeli, maści oraz lubrykantów. Wzmacniają one elastyczność pochwy i nawilżają ją, usuwając swędzenie. Inną formą leczenia są krążki dopochwowe z estrogenami. Wskazane jest odstawienie papierosów, alkoholu i zmiana diety. Produkty takie, jak czekolada i ostre przyprawy nasilają objawy.

Czy choroby należy się obawiać i czym grozi jej zlekceważenie?

Chociaż nazwa schorzenia brzmi groźnie, nie oznacza ona, że narządy płciowe zanikną. Nie należy jednak lekceważyć problemu. W czasie choroby zwiększa się podatność na infekcje narządów płciowych oraz zakażenia dróg moczowych. Bakterie i wirusy mogą spowodować zapalenie pochwy i sromu. Osłabione mięśnie utrzymujące układ rozrodczy mogą być przyczyną przesunięcia się narządów wewnętrznych. Macica, pęcherz, cewka moczowa i odbytnica przesuwają się wówczas do kanału pochwy. Odczuwany dyskomfort utrudnia, a czasami wręcz uniemożliwia współżycie seksualne. Prowadzi to do problemów w związku, zrujnowania życia seksualnego, pogorszenia samopoczucia i nawarstwiania stresu. Atrofia pochwy niesie za sobą nie tylko następstwa fizyczne, ale również psychiczne i emocjonalne. Leczenie pozwala na wyeliminowanie najbardziej nieprzyjemnych objawów, takich jak suchość pochwy i swędzenie. Terapia przywraca pełną sprawność seksualną. Chorobę można skutecznie leczyć i nie wolno czekać, aż objawy przejdą same, ponieważ nie dość, że tak się nie stanie, ale będą z czasem coraz bardziej dokuczliwe.

Czy atrofii pochwy można zapobiec?

Zanik pochwy można powstrzymać, jednak konieczna jest do tego zmiana trybu życia. Takie zachowania jak unikanie stresu i rzucenie palenia mają wpływ na kobiece zdrowie. Dużą rolę odgrywa także zmiana diety. Spożywanie produktów zawierających fitoestrogeny zmniejsza ryzyko wystąpienia atrofii. Kobiety, bez względu na wiek powinny systematycznie ćwiczyć mięśnie Kegla. Dzięki nim można utrzymać elastyczność pochwy i zapobiec nietrzymaniu moczu. Bardzo ważna jest również prawidłowa higiena okolic intymnych. Stosowanie delikatnych środków myjących, przeznaczonych do higieny intymnej i prawidłowe osuszanie okolic krocza może uchronić przed infekcjami. Zmiana bielizny na przewiewną i wykonaną z naturalnych materiałów także pomoże uniknąć nieprzyjemnych dolegliwości. Co więcej, ważne jest również stosowanie probiotyków, które zapewniają prawidłową florę bakteryjną pochwy. W czasie stosunków wskazane jest stosowanie lubrykantów na bazie wody.

Cieszenie się życiem bez względu na wiek i częste uprawianie seksu sprawia, że kobiety nie cierpią na atrofię pochwy, a jeżeli się ona pojawia, objawy są znacznie mniej nasilone, niż u pozostałych pań. Aktywność seksualna sprawia, ze ścianki pochwy są bardziej ukrwione i nawilżone. A gruczoły pobudzone są do wydzielania. Poprawia to samopoczucie i zmniejsza poziom stresu.