Jest rodzajem infekcji pochwy wywołanej przez tzw. rzęsistka. To wyjątkowo przebiegły pierwotniak, który skrzętnie ukrywa swoją obecność – szczególnie przed mężczyznami! Objawy infekcji może odczuć jedynie kobieta, bo u mężczyzn z reguły nie wywołuje ona żadnych niepokojących symptomów. Tym samym, nieświadomi choroby mężczyźni zarażają swoje seksualne partnerki.
Objawy zarażenia rzęsistkiem
Objawy rzęsistkowicy pojawiają się zwykle kilka, a nawet kilkanaście dni po zakażeniu, a stan zapalny ma dosyć charakterystyczne objawy. Są to zazwyczaj obfite, zielono-żółtawe, pieniste upławy, zwykle o nieprzyjemnym zapachu (niekiedy rzadkie i skąpe). Towarzyszy im podrażnienie, zaczerwienienie i pieczenie okolic sromu i krocza. To dlatego, że pierwotniak – oprócz zapalenia pochwy powoduje też zapalenie cewki moczowej i często dociera do pęcherza moczowego. Stąd właśnie częste oddawanie moczu i towarzyszący temu ból o zmiennym charakterze oraz nasileniu, który może przenosić się na uda oraz utrudniać stosunki seksualne. Ze względu na swoją ruchliwość, rzadko zdarza się, by pierwotniak zaatakował tylko jeden narząd dróg rodnych i moczowych. To właśnie dlatego rzęsistkowica najczęściej przyjmuje postać wieloogniskową – zajmuje jednocześnie kilka narządów.
Dodatkowe objawy zakażenia może dostrzec jedynie lekarz, a są to m.in. punktowe, malinowe plamki na ściankach pochwy i szyjce macicy, przy czym objawy te nie występują u wszystkich kobiet. Obecność pierwotniaka potwierdza się w badaniach laboratoryjnych, wykonując wymaz z pochwy.
Przyczyny rzęsistkowicy
Bezpośrednią przyczyną infekcji jest wspomniany jednokomórkowy pierwotniak, należący do grupy wiciowców – rzęsistek pochwowy. Patogen ma zwykle kształt owalny i jest nie większy niż jedna dziesiąta cześć milimetra. Jak dostaje się do kobiecego organizmu? Jako główne źródło zakażenia podaje się zarażonego partnera (stąd w grupie wysokiego ryzyka znajdują się osoby, utrzymujące kontakty płciowe z kilkoma partnerami), jednak warto podkreślić, że choroba rozwinąć się może także poprzez niewystarczającą higienę intymną (np. wspólne używanie przedmiotów higieny osobistej, bielizny, korzystanie z publicznych toalet, basenów itp.). Warto bowiem zaznaczyć, że rzęsistek pochwowy może przez jakiś czas przetrwać poza ustrojem – w ręcznikach, gąbkach czy na bieliźnie (np. w kroplach niewyschniętej wydzieliny zakażonej osoby).
Pasożyty mogą również występować w żywności – np. rybach, mięsie, warzywach, owocach czy jajach. Dodatkowo, prawdopodobieństwo zakażenia wzrasta w sytuacji, kiedy posiadamy zwierzę domowe – nasi pupile również mogą być nosicielami tego pierwotniaka . Często do zarażenia dochodzi w miejscach publicznych, gdzie styka się ze sobą duża liczba osób, np. w szkołach. Pierwotniak może się też przenieść na dziecko w czasie porodu – jeśli matka jest zarażona, istnieje duże prawdopodobieństwo, że dziecko zostanie zainfekowane, przechodząc przez drogi rodne kobiety. Rzęsistek, jak sama nazwa wskazuje, wyposażony jest w rzęski i falującą błonę, a więc może sprawnie i szybko dostać się do pochwy, skąd prosta już droga do szyjki macicy. W takim właśnie środowisku – ciepłym i wilgotnym, patogen czuje się najlepiej. Poza tym, rzęsistek rozmnaża się bezpłciowo – przez dzielenie swoich komórek, co prowadzi do jego szybkiego rozprzestrzeniania się w organizmie.
Leczenie rzęsistkowicy
W przypadku zaobserwowania niepokojących objawów, które mogą wskazywać na ten rodzaj infekcji, należy skontaktować się z ginekologiem w celu ustalenia diagnozy i jak najszybszego wdrożenia odpowiedniego leczenia. Podstawą rozpoznania schorzenia jest wykrycie za pomocą badania mikroskopowego obecności pasożyta w pobranym i odpowiednio przygotowanym do badania materiale (wydzielina z pochwy, cewki moczowej czy osad moczu). Problem z jego wykryciem w ludzkim organizmie polega na tym, że pierwotniak wykazuje duże podobieństwo do komórek krwi człowieka, co może prowadzić do omyłkowego uznania groźnego pierwotniaka za typową komórkę krwi.
Rzęsistkowica musi być leczona antybiotykami. Kuracja zasadza się na podawaniu leków przeciwpierwotniakowych, mających na celu zahamować rozwój rzęsistka oraz wyeliminować wszelkie pierwotniaki z organizmu. Po trzech tygodniach od zakończenia kuracji należy przeprowadzić badania kontrolne, by ocenić jej skuteczność. W większości przypadków już pierwsze leczenie przynosi pożądane skutki, ale w sytuacji gdy tak się nie stanie – zaleca się powtórzenie kuracji. Na czas leczenia należy powstrzymać się od współżycia. Co ważne, ogromne znaczenie w terapii ma jednoczesne leczenie kobiety i jej partnera seksualnego – tylko wtedy prowadzi ona do całkowitego wyleczenia. Leczenie tylko jednego z partnerów powoduje, że osoba wyleczona zostaje ponownie zarażona przez nieobjętego terapią partnera.
Skutki nieleczonej rzęsistkowicy
Należy mieć na uwadze, że nieleczona rzęsistkowica może skutkować niepłodnością bądź powodować wiele powikłań ciążowych, takich jak np. ciąża pozamaciczna, przedwczesny poród czy niska masa urodzeniowa dziecka. Prowadzi także do osłabienia błony szyjki macicy i narażenia jej na infekcje – zakażenia grzybicze i bakteryjne dróg rodnych. Nieleczone zakażenie z czasem przybiera postać przewlekłą, a niekiedy wchodzi w fazę utajoną, co może skutkować przewlekłym zakażeniem pochwy, zapaleniem gruczołów Bartholina oraz zapaleniem pęcherza.
Mimo, że u mężczyzn pierwotniak zwykle nie zdradza śladów swojej obecności, jej skutki bywają przykre również w przypadku zarażonych panów. Może wywołać zapalenie cewki moczowej, zapalenie gruczołu krokowego, zajęcie pęcherzyków nasiennych i pęcherza moczowego, a sporadycznie dochodzi też do zapalenia żołędzi i napletka. Symptomami zakażenia mogą być m.in. podwyższona temperatura ciała, dreszcze, uczucie pieczenia w cewce moczowej, częste oddawanie moczu, śluzowo-ropna, mętna lub szklista wydzielina z cewki moczowej, bóle w kroczu – szczególnie przy oddawaniu moczu oraz po wytrysku, obrzęk, zaczerwienienie oraz nadżerki na żołędzi i wewnętrznej powierzchni napletka. Szacuje się jednak, że jawne zarażenie rzęsistkiem pochwowym – czyli objawiające się różnymi dolegliwościami, jest zdecydowanie częstsze u kobiet.